Als je intensief sport en beweegt is het makkelijk om naar je lijf te luisteren. Je lichaam is zo hard aan het werk en je hart slaat in je borst, je longen branden Maar wat als je niet zo intensief beweegt? Geeft je lichaam dan ook signalen? Het antwoord is volmondig ja. Deze signalen zijn minder aanwezig, maar ze zijn er wel. We zijn misschien vergeten hoe het is om te luisteren.
Een duidelijk signaal van je lichaam is stress. Uiteraard geeft je lichaam er veel meer, echter over dit signaal, en de nadelen ervan, wordt steeds meer bekend. Omdat veel mensen gebukt gaan onder stress, maar zich niet altijd bewust zijn van de signalen, gaan we hier vandaag dieper op in.
Wat is stress?
Als je in een gestreste situatie bent, maakt je lichaam als reactie adrenali- ne en cortisol aan. Dit wordt aangemaakt in situaties waar accuut gevaar dreigt, zoals parachutespringen, maar denk ook aan de druk die je ervaart als je een deadline moet halen.
In zo’n situatie zorgt het hormoon adrenaline ervoor dat je spieren zich aan- spannen en je hartslag en bloeddruk omhoog gaan. Hierdoor kan je mak- kelijker en sneller uit deze situatie vluchten. Als de situatie te lang duurt, neemt het hormoon cortisol het over.
Stress is hulpvol in levensbedreigende situaties. Maar langdurige stress, als je te lang cortisol aanmaakt, is minder gezond. Cortisol is de laatste jaren nogal negatief in het nieuws. Echter, cortisol heeft ook veel voordelen:
- Cortisol werkt ontstekingsremmend en wordt ook toegevoegd aan verschillende medicijnen, zoals prednison.
- De hoeveelheid cortisol in je bloed fluctueert gedurende de dag.
Vlak voor het waken start de aanmaak van cortisol en in de avond wordt de aanmaak van cortisol geremd. Cortisol helpt dus bij een gezond waak- en slaapritme. - Cortisol reguleert je bloeddruk.
- Cortisol ondersteunt het metabolisme, de verbranding in het lichaam.
- Cortisol ondersteunt het geheugen en de concentratie.
- Tijdens de bevalling maken vrouwen ook cortisol aan, het is eennatuurlijke manier voor extra energie.Je ziet hoe belangrijk dit hormoon is. Maar wat ook belangrijk is, is dat het in balans is en dat het lichaam de tijd krijgt om cortisol ook weer af te bre- ken. Als je langere tijd onder mentale stress staat, (het lichaam maakt geen onderscheid tussen lichamelijke stress: ‘ik moet vluchten’ of mentale stress: ‘ik red die deadline niet’) blijven je bijnieren maar cortisol produceren. Wat doet een teveel aan cortisol?
Zoals eerder benoemd, heeft cortisol invloed op je bloeddruk. Een te hoge bloeddruk heeft veel gezondheidsnadelen:
- de druk op de aderen verhoogt, je krijgt last van duizelingen en wordt trillerig. De kans op hartproblemen neemt toe.
- Cortisol beïnvloedt het waak- en slaapritme. Als jouw cortisolniveau niet daalt dan kan je je voorstellen dat je moeite hebt om in slaap te komen. Gevolg: slapeloosheid en uiteindelijk chronische vermoeidheid.
- Als je moet vluchten in een gevaarlijke situatie, zijn bepaalde functiona- liteiten van het lichaam van ondergeschikt belang. Zoals je spijsverteringskanaal. Door te veel cortisol wordt dit stelsel veel gevoeliger. Het krijgt minder bloed. Gevolg: voedingsstoffen zoals vitamines en mineralen worden minder goed opgenomen.
- Zelfde situatie: je moet vluchten voor gevaar. Je lichaam heeft op zo’n moment veel energie nodig, dus wat doet het? Het verhoogt je eetlust. En niet zomaar je eetlust: nee, voeding die veel kcal (= energie) bevat. Zo kan je langere tijd door. Ook wordt cortisol direct opgeslagen als buikvet: het lichaam zorgt voor rantsoen.
- Cortisol zorgt dat je spieren aanspannen, want gespannen spieren zijn klaar om te vluchten. Maar als die spieren constant op spanning staan, kan dit leiden tot hoofdpijn.Een lichaam dat steeds op spanning staat, kost energie. Eén van de energiebronnen van het lichaam is glucose. En laten we dat nu net in onze spieren opslaan. Wat gebeurt er dus als wij te weinig energie heb-ben, maar wel nodig hebben? Dan wordt dit uit onze spieren gehaald. Gevolg: spieren worden afgebroken. Een verhoogd cortisolgehalte breekt dus je spieren af.
- Daarnaast heeft cortisol ook veel invloed op je mentale gezondheid en is bewezen dat dit kan leiden tot burn-out klachten, angststoornissen en zelfs depressie.
Tot slot: cortisol beschadigt de hersens en tast het immuunsysteem aan. Een gestrest lichaam is gevoeliger voor ziektes, virussen en bacteriën. Het is dus van belang om je cortisolniveau te verlagen!
Hoe doe je dat?
1. Bewegen Maak een wandeling door het bos of over het strand. Pak de fiets of ga het huishouden doen: kom in ieder geval van die bank af.
2. Sporten Endorfine, het hormoon dat vrijkomt tijdens sporten, is het belangrijkste anti-stress hormoon en breekt cortisol af.
3. Muziek luisteren Zet muziek op waar je van ontspant en van kan genieten.
4. Empatisch zijn Help de buurvrouw, doe iets voor een ander, aai een hond. Door empatisch te zijn, ons in te leven in een ander, een ander te helpen maken we allerlei gelukshormonen aan die helpen bij de afbraak van cortisol.
5. Meditatie Leer hoe je je eigen gedachten kan onderzoeken en er afstand van kan nemen. Het lijf en het hoofd zijn met elkaar verbonden, een ont- spannen mind is een ontspannen lichaam.
